eng

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü (7)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
7. Sayfa
galikancılık :
Papaya bağlı olmayan özgür Fransız kilisesinin tuttuğu yol.
galyot :
Baçı ve kışı bir biçimde, altı düz eski bir gemi türü.
ganimet :
Savaşta düşmandan alınan mal, para, tutsak. İslam kurallarına gör ...
ganimet malı :
Osmanlılarda ganimetten devlet hazinesine ayrılan beşte bir ile m ...
garip yiğitler :
Bakınız: aşağı bölükler
garip yiğitler ağası :
Sağ gariplerle sol garipler bölüklerinin ağaları.
garp ocakları :
Osmanlı koruyuculuğunda bulunan Tunus, Cezayir ve Trablusgarp ülk ...
gazi :
Bakınız: Hayriye altını
gaziyan-ı rum :
Osmanlılarda ilk fetihler sırasında savaşa katılan tarikat derviş ...
gece bekçisi :
Bakınız: yatakçı
geçim :
Eskiden, düşman silahlarının etkisinden korumak için atlara giydi ...
geçim resmi :
Bir kimseye geçimi için devletçe ayrılan ödenek.
geçiş vergisi :
Osmanlı ülkelerinden geçirilen yabancı kökenli mallardan alınan t ...
geçit akçesi :
Osmanlılarda, İstanbul'a getirilmekte olan kasaplık hayvanlardan, ...
geçmiş olsun armağanı :
Hastalanan padişaha sadrazam ve şeyhülislamın yolladıkları bağışl ...
Gedik :
1. Büyük kurumlarda ve saraylarda, sayıları belli ve değişmez hiz ...
gedik yöntemi :
Belli bir hizmetin görüleceği yerlerin belli ve değişmez sayıda o ...
gedikli ağalar :
Bakınız: Dışağaları
gedikli cariye :
Saray karavaşları aşamalarının en yükseği.
gelin alayı :
Padişah kızlarının evlenmeleri sırasında yapılan tören.
gemi arslanı :
Eskiden kimi gemilerin baş tarafında bulunan tahtatadan yapılmış ...
gemi izni :
Osmanlı İmparatorluğunda, yabancı gemilerin İstanbul ve Çanakkale ...
gerusia :
Eski Isparta devletini yöneten 28 üyeli ihtiyarlar meclisi.
gidiş alayı :
Padişahların saray dışı gezilere çıkmaları dolayısıyle düzenenlen ...
gidiş müdürü :
Padişahların saray dışı gezilerini düzenlemekle yükümlü görevli.
giray :
Kırım hanlarına ve han ailesinden olan prenslere verilen san.
girdab ağası :
Taşıtları deniz ve ırmaklardaki burgaçlardan geçirmekle görevli k ...
giyimbaşı :
Soynuk eskilerin başı.
giysiçibaşı :
Padişahın giysilerini hazırlayan ve saklayan esvapçıların başı.
gîzli mühimme :
Babıâliden gizli olarak yazılan hüküm ve fermanların örnekleri ya ...
gladyator :
Eski Roma'da, halkı eğlendirmek için arenada birbirleriyle ya da ...
gospodar :
(İslavca'dan) Eskiden Rumeli'de büyük toprak sahiplerine verilen ...
gospodarlık :
Eskiden Rumeli'de bir çeşit ağalık.
goygoycular :
Eskiden Muharrem ayında kapı kapı dolaşıp toplu halde dilenen kim ...
göçebe :
Bir yere yerleşik olmayıp durum ve koşullara göre sürekli yer değ ...
göçer-evli gaziler :
Yaz ve kış çadırda oturan Türk boyları.
göçeskisî :
Padişahın özel hizmetlerini gören ve güğümbaşının yardımcılığını ...
göçler :
Kalabalık toplulukların yurtlarını bırakarak yerleşmek üzere başk ...
göçürücü :
Seferde, padişah tuğlarının ikisini bir konak ileride taşıyan dör ...
göğe :
Yirmi altı çift kürekle çekilen eski savaş gemilerinin bir türü.
göğüslük :
Savaşlarda göğüsü korumak için kullanılan zırh.
gölköyü :
Tarih öncesi zamanlarda göllerin içinde kazıklar üzerine kurulan ...
gönder :
1. Ucuna sancak, bayrak gibi şeyler takılan uzun sopa. 2. Elle dü ...
gönüllü :
1. Kendi isteği ile asker olan kimse. 2. bk. yerlikulu.
gönüllü ağası :
Savaşlara gönüllü olarak katılan askerin komutanı.
gönüllü gedikli :
Kimi illerde yeniçeri yerine ulufe ile görev yapan gönüllülerin b ...
gönüllü yeniçeri :
Kent ve kasabalardaki gönüllülerin yeniçerilik onur ve ayrıcalıkl ...
görünççü :
Bakınız: götürücü
götürücü :
1. Hassa kuşbazlarının iki sınıfından, görevleri doğan, şahin ve ...
gözcü kule :
Kale duvarları üzerinde dışarıya doğru taşırılmış olarak oturtula ...
gözde :
Bakınız: odalık
gramatikos :
Padişah divanında, Rumca olarak yazılan belgeleri kaleme alan Rum ...
gulet :
İki direkli, yelkenli bir savaş gemisi türü.
güğümbaşı :
Hazine koğuşu eskilerinden, padişahın özel işlerini yapmakla yükü ...
Gülhane Hatt-ı Hümayunu :
1839'da İstanbul'daki Gülhane alanında okunup Tanzimat'ı resmî ol ...
gümrük dairesi :
Gümrük işlerine bakan resmî daire.
gümrük dairesi başkanı :
Osmanlı devletinde gümrük işlerine bakan resmî dairenin başında b ...
gümrük kulluğu :
Osmanlı devletinde gümrük muhafaza örgütünün bulunduğu yerin adı.
gümrük vazifesi :
Fakir ve muhtaç olan kimselere, padişaha dua etmeleri için İstanb ...
günbaşı ağaları :
Eskiden batmış olan gemileri sudan çıkarmayı iş edinen kimseler.
günbilik :
1. Zamanı yıllara, mevsimlere, aylara ve günlere ayırmak için uyg ...
gündelik çıkması :
Yeniçeri ulufelerinin üç aylık tutarının ödenmesine başlanması.
gündelik defteri :
Yeniçerilere ödenen ulufelerin hesabı tutulan defter.
güreci :
Saray ahırlarında tay bakıcısı.
gürenci :
Hassa kuşbazlarının iki sınıfından, görevleri üleş zamanı İstanbu ...
gürenç :
Doğan, şahin ve atmaca gibi av kuşlarının bakımı ve eğitimi işine ...
habeşağa :
Bakınız: Haremağası
hacbeyi :
Her yıl hacca giden kafilenin başkanı.
hacegân, hacegânlık :
Divan ve Babıâli dairelerindeki büro şefleri ile daha başka kimi ...
Hacıbektaş Bayrağı :
Bakınız: beyaz bayrak
haç :
1. Eski Romalılarda suçluyu öldürmek için kullanılan bir araç. 2. ...
haçlı seferleri :
XI. ve XII. yüzyıllarda Batılı Hıristiyanlarca, kutsal yerleri Mü ...
haçlılar :
Haçlı seferlerine katılanlar.
hadım ağası :
bk. harem ağası, ak ağa
hâdimülharemeyn :
Halifeliği aldıktan sonra Osmanlı padişahlarının kullandıkları bi ...
haham :
Yahudilerde din bilgini, din adamı.
hakan :
Türk, Moğol ve Tatar büyük-hanları için, hükümdarlar hükümdarı an ...
hakan kaleleri :
Sırbistan'da bulunan belgrad, Fethülislâm, Böğürdelen (Şabaç) ve ...
halayık :
Bakınız: karavaş
halifelik :
1. Halifenin görevi. 2. Halife niteliği ve orunu. 3. Halifenin eg ...
hamail çıkarmak :
Savaşta kılıçla düşman askerinin sağ omuzundan vurup sol kalçasın ...
hâmise :
Osmanlılarda sivil aşamaların ilk basamağı.
hamlacıbaşı :
Saray kayıklarında kürek çeken hamlacıların başı olup hükümdarın ...
Han :
1. Türk hükümdarlarına özgü bir san: Sultan Selim Han gibi. 2. Do ...
han görünüşü :
Kırım hanlarının başkanlığında toplanıp ülkedeki işlerin görüşüld ...
hansoyu :
Tarihe geçmiş bir ataya dayanan soy.
Hanza Kentleri Birliği :
Kuzey Avrupa'da Reval ile Amsterdam arasında uzanan bölgede kıyı ...
haraç :
1. Osmanlılarda genel olarak, toprak sahibi olan bireylerden devl ...
haraççı :
Haraç adlı vergileri toplayan görevli.
haraçlı :
Haraca bağlanmış, vergi ödeyen: Erdel, Osmanlı devletine haraçlı ...
harbî :
1. Osmanlı devleti ile henüz barış halinde bulunmayan, bir antlaş ...
harç :
Resmî dairelerde görülen hizmet karşılığı olarak iş sahibinden al ...
harçlıkçı :
Savaşta bulunan timarlı sipahilerin, dirliklerinden elde edilmiş ...
hareket ordusu :
31 Mart 1325 (13 Nisan 1909) ayaklanmasını bastırmak üzere Rumeli ...
harem :
Eskiden saray ve konaklarda yalnız kadınlara ayrılan bölüm.
haremeyn şeyhi :
1. Halifenin Mekke ve Medine'de bulundurduğu görevli. 2. Şam vali ...
hariç medresesi :
Osmanlılar döneminde ilk öğretim yapan medrese.
has :
Yıllık geliri 100.000 akçeyi aşan dirlik.
hasbahçe :
Saray sınırları içinde bulunan bahçe ve bostanlar.
hasbahçe bostancıları :
Saray sınırı içindeki bağ ve bahçelere bakan bostancı ocağı görev ...