Anasayfa Kodlamalar Dil Bilgisi Terimleri Bilim Terimleri Teknik Terimler Sanat Terimleri Spor Terimleri Hukuk Terimleri Ekonomi Terimleri Eğitim Terimleri Çevre Terimleri Sağlık Terimleri Sosyal Terimler Yabancı Terimler

başmuhasebe :

Osmanlı maliyesinde, bugünkü Sayıştayın işini yapan daire.

başmuhasebeci :

Başmuhasebe dairesinin başkanı.

başruznamçeci :

Ruznamçecilerin başı.

başsancaktar :

Sarayda kutsal sancağı bekleyen gözetçilerin başı.

başsız akın :

Başlarında komutan olmayan akıncıların, yirmi kişiye kadar ufak k ...

baştarde :

Kadırga türünden bir savaş gemisi.

Batı ülkeleri :

Genel olarak Avrupa ve Batı kültürünü benimsemiş ülkelere verilen ...

bayerki :

Siyasal erkin zenginler elinde bulunduğu yönetim biçimi.

bayrak açmak :

1. Başkaldırmak. 2. Gönüllü asker toplamaya başlamak.

bayrak askeri :

Her yıl hıdrellezden kasım ayına kadar savaş gemilerinde çalışmak ...

bayraktar :

Osmanlı askerî örgütünde yeniçeri ve öteki kapıkulu ortaları ile ...

bayram alayı :

Bayramların ilk gününde, padişahın cuma namazı kılmaya gidiş ve d ...

Bebek ustası :

Bebek kasrı ve çevresinin korunmasından ve güvenliğinden sorumlu ...

beceluşka :

Bakınız: bacaluşka

BeÇ :

Osmanlıların Viyana'ya verdikleri ad.

beçe :

Savaşta tutsak edilip de acemi oğlanlığa alınmayan kişi.

bedeluşka :

Bakınız: bacaluşka

bedoluşka :

Bakınız: bacaluşka

Bedun :

Macaristan'ın başkentine Osmanlılarca verilen ad.

bekârlık vergisi :

Timar sahibi olmayıp tecimle uğraşan reayanın bekâr olanlarından ...

bekçi :

Bakınız: sancaktar

beldarlar :

Osmanlı ordusunda geçit yerlerini belli bir ödenek karşılığı koru ...

belgelik :

Belgelerin saklandığı yer.

bender :

Eskiden canlı bir tecim hayatı olan işlek liman.

benimsetme bildirisi :

Bir devletin başka bir devlete, isteklerini benimsetmek için yapt ...

bennâk :

Çift vergisi yükümlüsünün, kendisiyle bir evde oturan oğullarına, ...

bennâk vergisi :

Osmanlılarda timar sahiplerinin, uyrukları olan bennaktan aldıkla ...

berat :

Osmanlı devletinde bir göreve atanan, aylık bağlanan, san, nişan ...

bergandi :

Yelkenli savaş gemilerinin bir türü.

berkitme :

Düşman saldırısına karşı, türlü araç ve gereçlerle bir yerin dire ...

beşe :

1. Özellikle yeniçeriler arasında ileri gelen anlamında kullanıla ...

beşik alayı :

Padişahın çocuğu doğduğunda yapılan tören.

beşiktaş :

Bakınız: sandıktaş

beşkent :

Osmanlı döneminde Mısır, Kahire, Şam, Edirne, Bursa ve Filibe ken ...

beşkent kadıları :

Mısır (Kahire), Şam, Edirne, Bursa ve Filibe kadılarına verilen s ...

beşli :

Beş akçe ulufe alan, görevi kılavuzluk yapmak ya da askere yol aç ...

beşli ağası :

Beşlilerin komutanı.

beşli azap :

Osmanlılarda beş evden bir kişi almak yoluyla toplanan, kale göze ...

beşlikçi ocağı :

Bostancıbaşının buyruğu altında ok takımlarını korumak ve taşımak ...

bey :

Küçük bir ülkenin buyurucusu: Menteşe Beyi, Maskat Beyi gibi.

bey gemileri :

Kaptanpaşaya bağlı sancak beylerinin hazırladıkları gemiler.

beyaz bayrak :

Yeniçeri ocağının büyük bayraklarından biri.

beyaz kürk :

Şeyhülislamlara özgü olan ak renkli kürk.

beyaz üzerine buyrultu :

Sadrazamlarca ilgili kâğıdın kenarına değil, ayrı bir kâğıda yazı ...

beyaz üzerine padişah buyruğu :

Padişahların doğrudan doğruya kendi elyazılarıyle ve ayrı bir kâğ ...

beylerbeyi :

Osmanlı İmparatorluğu döneminde eyaletlere atanan, askerî ve sivi ...

beylik :

Bir beyin yönetimi altındaki ülke, küçük devlet: Anadolu Beylikle ...

beylik kalemi :

Bakınız: divan kalemi

beylik toprak :

Doğrudan doğruya devlete bağlı olan ve bireylere dağıtılan toprak ...

beylikçi :

Padişah divanı kaleminin başı aynı zamanda bütün Divan-ı Hümayun ...

bey-oğlu :

Eflak ve Buğdan beyliklerine atanan ve prens sanı ile anılan Fene ...

bezirgan :

Eskiden Yahudiler için efendi ve ağa yerine kullanılan bir söz.

bezirgânbaşı :

Padişahın kullanacağı çuha, bez, tülbent vb. eşyaları sağlamak ve ...

bırakık toprak :

Devletin olan ve kullanımı kimseye verilmeyip kamu yararına ayrıl ...

bıyıklıağalar :

Bakınız: Dışağaları

bina emini :

Padişahlara özgü olan köşk, sultan camileri ve benzeri binaların ...

binicibaşı :

1. Osmanlılarda binicilikle ilgili etkinliklerin en büyük buyuruc ...

binikiyüz şeyhi :

Okçular tekkesinin başı.

binikiyüzcü :

Bakınız: binikiyüz şeyhi

biniş :

Yüksek aşamalı bilginlerin ve yeniçeri subaylarının giydikleri üs ...

binişihümayun :

Padişahların at gezisine verilen ad.

birleşik devletler :

Aralarında birlik kurulup tek devlet durumuna gelmiş olan devletl ...

biti :

bk. ferman, berat

bitik :

Osmanlılarda, 16. yüzyıla kadar, yazılmış kâğıda verilen ad.

bitikçi :

Osmanlılarda, 16. yüzyıla kadar, yazman (kâtip) anlamına kullanıl ...

bombarda :

İki direkli bir savaş gemisi türü.

bostancı :

Aslında hasbahçeleri bekleme işini yaparken sonraları padişah sar ...

bostancı mumcusu :

Suç işleyen yeniçerileri yakalamakla görevli bir Babiâli memuru.

bostancıbaşı :

Bostancı ocağının başı.

boyar :

Tuna boyu, Erdel ve özellikle Rusya'da soylulara verilen ad.

boyunduruk hakkı :

Bakınız: kulluk hakkı

bozdoğan :

Eskiden kullanılan altı toplu bir gürze verilen ad.

bozma :

Taşrada kullanılan kapıkulu süvarilerinin, ulufelerini zamanından ...

Bölük :

Osmanlı askerî örgütünde belli görevdeki kişilerden oluşan birlik ...

bölük halkı :

Bakınız: kapıkulu süvarisi

bölükbaşı :

Yeniçeri ocağı ağabölükleri komutanlarına verilen ad.

börk :

Yeniçerilerin giydikleri, ak çuha ya da keçeden yapılmış yuvarlak ...

brik :

Tek ambarlı, iki direkli, yarım armalı ve çok çabuk giden bir tür ...

Bucak :

Sarayda padişah çocuklarının oturmaları için ayrılmış bölüm.

buçuk vermek :

Yeniçeri erlerinin ulufelerini yarım akçelik bir artırımla yüksel ...

buçukçu :

Alayla camiye giden padişahın dağıtacağı sadakaları taşıyan belli ...

buluntu :

Kazı, araştırma gibi çalışmalar ya da rastlantı sonucu elde edile ...

burluta :

Bakınız: ateş gemisi

burton :

Yalnız yelkenle yürüyen bir tür kalyon.

buyrultu :

1. Sadrazam, vezir ve beylerbeyi gibi yüksek devlet görevlilerini ...

buyrultu defteri :

Sadrazamın ikindi divanında tutulan karar defteri.

büyük ahırbeyi :

Padişahın atlarına (has ahıra) bakan görevlilerin başı.

büyük baç :

Osmanlılarda topraklarından geçirilen ya da dışardan gelip memlek ...

büyük bey :

Bakınız: Başmabeyinci

büyük çıkma :

Padişahların tahta geçmeleri dolayısıyle yapılan atanmalar, bk. ç ...

büyük kol :

Yeniçeri ağasının, buyruğu altındaki kimselerle birlikte sadrazam ...

büyük müderrisler :

Eyalet kadılığına aday olan büyük medreselerde görevli müderrisle ...

büyük oda :

Topkapı sarayının Enderun bölümündeki altı koğuştan, Edirne, Gala ...

büyük ruznamçeci :

Defterdarın yanında bulunan ruznamçecilerden ilki.

büyük tezkereci :

Bakınız: Tezkereci II

büyük yazıcı :

Yeniçeri ocağının yazmanına verilen san.

büyükdük :

Özellikle Rus prenslerine verilen san.

büyükdüşes :

Özellikle Rus prenseslerine verilen san.

büyükkavuklu :

Şeyhülislam kapısında kavasbaşı görevini yapan kişi.

caba akçesi :

Osmanlılarda timarlı olmayıp tecimle uğraşan uyruktan alınan verg ...