eng

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü (8)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
8. Sayfa
hasbahçe ocağı :
Saray bahçe ve bostanlarını işleyen, başka bir ödenek almadıkları ...
haseki :
1. Bir görevde eskimiş olanlara verilen san. 2. Bostancı ocağının ...
haseki başı :
Bostancılardan, işi haremeyn vakıflarının gelirlerini toplamak ol ...
haseki oturağı :
Haseki ortalarından emekliye ayrılanlara bağlanan ödenek.
haseki sultan :
Padişahtan çocuğu olan karavaş.
hasene :
Osmanlı altın paralarından birinin adı.
hasfırın :
Saray halkının ekmeğini pişiren fırın.
hasıllı :
Haremağalığında bir aşama. bk. haremağası.
haslılar :
Kendilerine timar ve zeamet yoluyla dirlik olarak toprak ayrılmış ...
hasoda :
Enderun'da içoğlanlara ayrılan altı oda ya da koğuştan birincisi ...
hasoda hazinesi :
Hasodada saklanan değerli eşya ile padişahın özlük paralarının bu ...
hasodabaşı :
Has-oda görevlilerinin en eskisi olup törenlerde padişahın giysil ...
hasodalık :
Padişahın seçtiği odalık.
hassa bahçeleri :
Sarayın malı olup saray sınırları dışında bulunan bahçe ve bostan ...
hassa bostancıları :
Sarayın dışında bulunan, ancak saraya özgü bahçe ve bostanlara ba ...
hassa kaptanı :
Osmanlı donanmasında kürekle çekilen gemilerin kaptanlarına veril ...
hatman :
Kazak başbuğunun sanı.
havale kulesi :
Alınması zor bir kaleyi sıkıştırmak için konum bakımından elveriş ...
havari :
İnanç ve öğütlerini yaymak için İsa Peygamberin görevlendirdiği 1 ...
havra :
Yahudi tapınağı.
hayriye altını :
II. Mahmut'un tahta çıkışının 21. ve 22. yıllarında çıkarılan par ...
Hayta :
Osmanlıların ilk zamanlarında eyalet askerinin uçboylarında görev ...
hazine çadırı :
Sefere çıkan Osmanlı ordusunun konakladığı yerde, birlikte taşına ...
hazine defterdarı :
Osmanlılarda, eyaletlerde devlet gelirlerini toplayan ve hesaplar ...
hazinedar ağa :
Harem dairesi içinde yapılan harcama işlerine bakan siyah haremağ ...
hazinedar başı :
İçağalardan biri ve içsarayda hazine koğuşunun buyurucusu olan ki ...
hazinedar usta :
Sarayın harem dairesindeki değerli eşyaları korumak ve padişahın ...
hekimbaşı :
Osmanlı sarayının ve tüm ülkenin sağlık işlerinden sorumlu olan k ...
helot :
Eski Isparta'da toprağa bağlı yerli halk, devlet köleleri.
helva sohbeti :
Eskiden kış gecelerinde, ileri gelenlerin düzenledikleri, bilgin, ...
helvacılar :
Saray mutfağında helva, şurup ve türlü tatlılar, kokulu ve lezzet ...
hetman :
Lehistan'da başkomutan 1539'dan sonra Hetman Vielki (Büyük Hetman ...
heybeci ocağı :
Bostancı ocağına bağlı ve görevleri heybe yapmak olan bir sınıf.
heyet-i temsiliye :
Bakınız: Temsilciler Kurulu
hıdrellez dağıtımı :
Osmanlılarda halktan hıdrellezde toplanmak üzere konan vergi.
Hıristiyan cizyesi :
Selçuklu ve Osmanlılarda Hıristiyan uyruklardan alınan kafa vergi ...
hicrî tarih :
Muhammet Peygamberin Mekke'den Medine'ye göçü (1622) ile başlayan ...
hidiv :
1. Osmanlı sadrazamlarının sanlarından biri. 2. Osmanlı yönetimi ...
hidivlik :
1. Mısır valiliği sıfat ve orunu. 2. Mısır valisinin yönetimi alt ...
hilat giydirmek :
Padişahın sadrazamlara, vezirlere ve daha başka devlet ileri gele ...
Hisar :
Bakınız: içkale
hisar gediği :
Kalelerde sürekli olarak görev yapan askerlerden timarlılara özgü ...
hisareri :
Kale gözeticiliği ile görevli asker.
hisse :
Bakınız: terakki
hizmet timarı :
Sınır boylarındaki kimi camilerin imam ve hatiplerine, ayrıca sar ...
hoplit :
Eski Yunanistan'da ağır silahlı yaya askeri.
höyük :
Tarih boyunca türlü nedenlerle yıkılan yerleşme yerlerinde yıkınt ...
humbara :
Demir ya da tunçtan dökülmüş, yuvarlak ve boş olan, içine patlayı ...
humbara ocağı :
Yeniçeri örgütünde humbara yapan ya da savaşta humbara kullanan a ...
humbaracılar kışlası :
Bakınız: humbarahane
humbarahane :
1. Humbara yapılan devlet fabrikası. 2. Humbaracı yetiştirmek ere ...
hurda akçe :
Bakınız: çürük akçe
hutbe :
İslam ülkelerinde, devletin bağımsızlığı belirtisi olarak, cuma v ...
huzur dersleri :
Ramazan'ın ilk gününde başlayıp sekiz gün süren, seçkin bir bilgi ...
Hüdavendigar :
1. Osmanlı padişahı I. Murat'a verilen san. 2. Bursa sancağına, s ...
hüküm :
Padişah divanından padişah adına çıkan karar.
hükümdar :
Taht sahibi devlet başkanı.
hünkâr :
Osmanlılarda yalnız padişahlar için kullanılan bir san.
hünkâr çavuşu :
Bakınız: Mabeyn Çavuşu
hünkâr gemisi reisi :
Hünkâr baştardesinin kaptanı.
hünkâr kalfaları :
Padişahın günlük hizmetlerini gören gedikli karavaşlar: hazinedar ...
hünkâr mahfili :
Sultan camilerinde padişahlar için yapılmış olan özel yer.
ılgar :
Atla ansızın yapılan doludizgin saldırı.
ılgar etmek :
Bakınız: ılgarlamak
ılgarcı :
1. Ilgarla düşman toprağına saldıran kimse, akıncı, çapulcu. 2. T ...
ılgarlamak :
Ilgarla bir ülkeye saldırmak, akın ve çapul yapmak.
ıslahat :
1. Genel olarak herhangi bir kuruluşta, devlet düzeninde eskimiş ...
Islahat Fermanı :
1856'da Sultan Abdülmecit'in çıkarmış olduğu yenilik buyrultusu.
ızbandut :
Osmanlılarca Rum korsanlarına verilen ad.
ibret taşı :
Topkapı sarayının ortakapısı önünde bulunan ve üzerine, kesilen i ...
ibrikçi :
Hasoda örgütünde, sarayın leğen, ibrik vb. eşyalarından sorumlu o ...
ibrikdar usta :
Sarayın harem dairesinde leğen ve ibriklere bakan ve padişahın öz ...
icareliler :
Sınır boylarındaki kent ve kalelerde görev yapan yerli topçularda ...
icazet almak :
Medreseden diploma almak.
icmal defteri :
Yeni alınan ülkelerdeki toprak yazımı defterlerinin, yalnız yönet ...
icmalli kılıç :
Bakınız: kılıç zeamet
icmalli zeamet :
Bakınız: kılıç zeamet
iç bayramlaşma :
Padişahın saray kadınları ile yaptığı bayramlaşma töreni.
iç eleştiri :
Tarih kaynaklarının eleştirisinde belgeyi iç belirtilerine göre d ...
içağaları :
Osmanlı sarayında içsaray bölümünde hükümdarın hizmetiyle görevli ...
içağası :
Vezirlerin gözde uşağı.
içeriden çıkma :
Enderundan çırağ olma.
içhalkı :
Sarayda çalışan görevliler.
içhazine :
Osmanlı sarayında padişaha özgü para, süs eşyası ve değerli eşyan ...
içil müderrisleri :
İstanbul, Edirne, Bursa ve bu illere bağlı yerlerdeki medreselerd ...
içkale :
Bir kentin ya da önemli bir yerin korunması için taştan yapılmış ...
içmehteri :
Saray mehterlerinin padişahla ilişkileri daha yakın bulunanları.
içoğlanları :
Topkapı, Galata, İbrahimpaşa ve Edirne saraylarına alınıp türlü d ...
içsaray :
1. Eskiden saraylarda harem ve hazine dairelerinin bulunduğu iç k ...
içsavaş :
Bir ulusun içinde türlü anlayıştaki topluluklar arasında çıkan sa ...
ihtisap ağası :
İstanbul kentinin belediye işlerini yürütmekle yükümlü görevli.
ihtisap resmi :
Osmanlılarda belediye işleri için alınan vergi.
ikbal :
Bakınız: odalık
ikilik :
Osmanlı ülkelerinde bir ara kullanılan gümüş ve bakır karışımı pa ...
ikinci kapı :
Bakınız: ortakapı
ikinci mabeyinci :
Mabeyin dairesinde hizmet eden görevlilerden ikinci derece olanın ...
ikinci mehter :
Ağa gediklilerinden, görevi ağa divanını düzenlemek olan ikincisi ...
ikinci üçaylık :
Yeniçerilere verilen ikinci üç aylık ödeneğin adı.
ikinci yer :
Topkapı sarayında Ortakapı ile Ak ağalar kapısı arasında olup pad ...
ikindi divanı :
Padişah divanında sonuçlandırılamayan işlerin görüşülmesi için sa ...