Dil Bilgisi Terimleri Sözlükleri Bilim Terimleri Sözlükleri Teknik Terimler Sözlükleri Sanat Terimleri Sözlükleri Spor Terimleri Sözlükleri Hukuk Terimleri Sözlükleri Ekonomi Terimleri Sözlükleri Eğitim Terimleri Sözlükleri Çevre Terimleri Sözlükleri Sağlık Terimleri Sözlükleri Sosyal Terimler Sözlükleri

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü

Türkçe Terimler Türk Dil Kurumu (TDK)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

1. Sayfa

abaza kesimi :: Abaza Mehmet Paşa biçiminde giyim.
abdal :: 1. Genel olarak gezginci dervişlere verilen ad. 2. Yetmiş ermişe ...
Acemi :: 1. bk. acemi oğlanı. 2. Saraya yeni alınmış karavaşlara verilen a ...
acemi ocağı :: Osmanlılarda yaya kapıkulu askeri yetiştirmek için kurulan bir tü ...
acemi oğlan kethüdası :: Anadolu ve Rumeli ağalarının buyrukları altında olup acemi oğlanl ...
acemi oğlanı :: Acemi ocağı öğrencisi olan yeniçeri adayı.
acemiağa :: Haremağalığında bir aşama. bk. haremağası.
acemilik :: Sarayın yüksek görevlerinden kimilerine atananlara, ilk gerekseme ...
açık buyrultu :: Osmanlılarda, kime yazılmış olduğu belirtilmemiş buyrultu.
açıkta kadılar :: Osmanlılarda belli bir süre görev yaptıktan sonra geçici olarak i ...
ad defteri :: Yeniçerilerin ad ve ulufelerinin yazılı bulunduğu defter.
adalet buyruğu :: Yönetimleri altındaki halkın ezilmemesi için, valilere, sadrazamc ...
adalet genelgesi :: Osmanlı ülkelerinde yasaların egemen olması ve bir haksızlığa düş ...
adi gedik :: Gedik türlerinden birinin adı. bk. gedik.
adsız :: 1. Eski Türklerde belli bir yiğitlik göstermediği için kendisine ...
aforoz :: Kilisece verilen Hıristiyan toplumundan kovulma cezası.
aforoz etmek :: Bir Hıristiyanı kilise topluluğundan çıkarmak.
agora :: Eski Yunanlılarda kent devleti ile ilgili sorunların konuşulduğu ...
ağa :: 1. Osmanlı sarayında, yönetsel ve askerî örgütünde belli orun ve ...
ağa arzı :: Yeniçeri ağasının ocak işleriyle ilgili olarak sadrazama yazdığı ...
ağa bölüğü :: Yeniçeri ocağında İstanbul ağasının odası.
ağa bölükleri :: Yeniçeri ocağının üç bölümünden biri: Yalnız devşirmelerden oluşa ...
ağa çerağı :: Yeniçeri ağalarınca yasa dışı olarak ocağa yazdırılan gençler.
ağa divanı :: Yeniçeri ağasının başkanlığında, ocağın türlü işlerini görüşmek ü ...
ağa gediklileri :: Yeniçeri ağasının, karargâhında bulunan ve sayıları 19 olan yardı ...
ağa hakkı :: Bakınız: kulluk hakkı

ağa imamı :: Bakınız: ocak imamı
ağa işliği :: Yeniçeri ocağında kullanılan araç ve gereçlerin yapıldığı işyeri.
ağa kapısı :: Yeniçeri ağasının görev yeri.
ağa mektubu :: Yeniçeri ağasınca devşirme görevlisinin eline verilen yetki belge ...
ağa paşa :: Vezirlik aşamasına yükselen yeniçeri ağalarının sanı.
ağa sancağı :: Yeniçeri ağasının sancağı.
ağa yamağı :: Yeniçeri ağasına bağlı emir çavuşu.
ağam çırağı :: Vezir dairelerinde iş gören ve Osmanlı diye adlandırılan içağalar ...
ağıl vergisi :: Osmanlılarda koyun ve keçi sürülerinin barındıkları ağıl için hay ...
ağır esame :: Belli tutarın üstünde ulufe alanların, ulufe defterindeki adları ...
ağır hizmet :: Saray ağalarının gördükleri ek görev.
ağır ulufe :: Bakınız: ağır esame
ağır zeamet :: Yıllık geliri 50,000 akçeyi aşan dirlik.
ağnam bacı :: Osmanlılarda pazar ve panayır yerlerinde satılan koyun ve keçiler ...
ağnam resmi :: Osmanlılarda koyun ve keçiler için alınan türlü vergilerin toplu ...
ahırbeyi :: Hasahırlara ve onlarla ilgili gereçlere bakmakla yükümlü yüksek a ...
ahkâm defteri :: Osmanlılarda yasa, yargı ve tüzük niteliğinde olan kararların yaz ...
ak ağa :: Zenci olmayan ve yaratılıştan erkeklikten yoksun bulunan haremağa ...
ak ağalar kapısı :: Topkapı sarayında içsaray ile dışsarayı birbirinden ayıran üçüncü ...
ak akçe :: Bakınız: gümüş para
ak alem :: Osmanlı saltanat sancağına verilen ad.
akar-bakar :: Osmanlı yönetim örgütündeki yönetim bölgelerinin sınırları saptan ...
akçalı yıl :: Türkiye'de 1790'dan bu yana kullanılan, mart ayından başlatılan v ...
Akçe :: 1. Küçük gümüş para. 2. Her tür madensel para.
akın :: Düşman topraklarına, tedirgin etme, yıldırma, çapul vb. amaçlarla ...

akıncı :: Düşman topraklarına akın yapmaya çıkan savaşçı.
akropol :: Eski Yunan kent devletlerinde yüksekte kurulan ve içinde bir sara ...
alarga :: Eskiden kullanılan menzil toplarından birinin adı.
Alay :: Geçit resmine, gösteri yürüyüşüne katılan asker birliği ya da ins ...
alay arabası :: Alaylarda padişahların bindikleri araba.
alay bağlamak :: Törene hazır durumda düzene girmek.
alay emini :: Osmanlılarda bir alayın hesap işlerine bakan, aşaması yüzbaşı ile ...
alay göstermek :: Geçit resmi ya da gösteri yürüyüşü yapmak.
alay köşkü :: Padişahların geçit ve gösterileri izledikleri köşk.
alay meydanı :: Bakınız: ikinci yer
Alay Sancağı :: 1. Bir alaya özgü özel sancak. 2. Özel günlerde gemileri donatmak ...
alay topu :: Resmî günlerde ve karşılama törenlerinde atılan top.
alaya binmek :: İlgilerce resmî törenlere katılmak.
alaybeyi :: Sancaktardaki timarlı sipahilerin buyurucusu.
alaybozan :: Eskiden kullanılan bir tür fitilli tüfek.
alaylı :: Harbokulu eğitim ve öğretiminden geçmeden, kıtadan yetişen subay.
alemdar :: Saltanat sancağını ya da bir asker birliğinin bayrağını taşıyan g ...
alıcısız :: İltizama verilememiş kesim. bk. iltizam.
alkış :: Padişah ile vezirleri yüceltmek için yapılan gösteri.
altı orun :: Yüksek devlet görevlerinin altısı: nişancılık, şıkk-ı evvel, şıkk ...
altı vergi :: Devlet borçları karşılığı olarak Düyûn-ı Umumiye İdaresine verilm ...
altıbölük :: Bakınız: kapıkulu süvarisi
altın kozak :: Yabancı hükümdarlara gönderilen padişah mektuplarının içine kondu ...
altmışlı :: İlmiye aşamalarından sahn-i seman ile musıla-ı Süleymaniye arasın ...
aman belgesi :: Savaşta teslim olanlara verilen, mal ve canlarına dokunulmayacağı ...

amanlı :: 1. Osmanlı ülkelerinde oturmasına izin verilen yabancı uyruklu ki ...
ametçi :: Padişah divanının türlü kalemlerinde görev yapan başyazmanlara ve ...
anadefteri :: İstanbul'a getirilen yeni devşirme oğlanlarının adlarını, kimlikl ...
Anadolu defterdarı :: Osmanlılarda defterdar sayısı ikiye çıkarıldığında Anadolu'nun ma ...
Anadolu kazaskeri :: Aşama olarak Rumeli kazaskerinden sonra gelen ve Anadolu ile ilgi ...
Anadolu muhasebe kalemi :: Anadolu'daki padişah ve vezir vakıfları ile Erzurum dışında Anado ...
anahtarağası :: Hasoda örgütünde hasodanın güvenlik işlerinden sorumlu olan görev ...
anıt :: Önemli bir olayı gelecek kuşaklara yansıtmak için yapılan simge n ...
anlaşık devletler :: Birinci Dünya Savaşından önce bağdaşık devletlere karşı aralarınd ...
antlaşma :: İki ya da daha çok devlet arasında yapılan bağlayıcı yazılı sözle ...
arday :: Herhangi bir nedenle yerinden ayrılacak olan bir hükümdarın yerin ...
areopag :: Eski Atina'da, toplandığı yerin adına göre anılan yüksek yargıçla ...
areopagit :: Eski Yunanistan'da ölünceye dek yerinde kalmak üzere, en saygın k ...
arhont :: Eski Yunanistan'da en yüksek dokuz devlet görevlisinden her biri.
arma :: Bir devletin, bir soyun ya da bir kentin simgesi olarak bilinen i ...
arpa emini :: Hasahıra, ot, arpa vb. hayvan yiyecekleri ile gereçleri sağlayan ...
arpalık :: 1. Osmanlılarda görevi sona eren ya da emekli olanlara bağlanan ö ...
arz kapısı :: Bakınız: ak ağalar kapısı
arz odası :: Padişahın, sadrazam ile divan ileri gelenlerini ve yabancı elçile ...
arz tezkeresi :: Bakınız: telhis
arzağaları :: Hasoda görevlilerinden padişaha arz iletmeye yetkili en kıdemli d ...
asesbaşı :: Ocaktaki askerî görevi yanısıra başkentin düzenini korumakla da y ...
asıl :: Yeniçeri ocağından olanların ulufelerini gösteren defterin özgün ...
asitane kaymakamı :: Bakınız: kaymakam paşa